LIPODEMIA – Co to jest i jak ją leczyć

Lipodemia jest obrzękiem tłuszczowym który szacuje się, że występuje u 1 na 9 kobiet. To choroba przewlekła charakteryzująca się nieproporcjonalnym przyrostem komórek tłuszczowych na kończynach dolnych (rzadziej górnych). Są to komórki tłuszczowe ze zmianami patologicznymi. Choroba występuje zwykle u kobiet, w związku z tym zakłada się że ma przyczyny hormonalne.

Kobiety z obrzękiem lipidowym zgłaszają szybki wzrost podskórnej tkanki tłuszczowej w warunkach stresu, operacji i/lub zmian hormonalnych. Pomimo tej stosunkowo powszechnej choroby niewielu lekarzy i dietetyków jest tego świadoma. W rezultacie chore są często błędnie diagnozowane jako osoby otyłe lub z obrzękiem limfatycznym i poddawane nieskutecznym interwencjom medycznym, dietom i zawstydzaniu. Pomimo, że nie jest to nowe schorzenie. Rozpoznanie choroby opiera się o kryteria z 1951 roku!

Objawy

Wczesne objawy lipodemii to skłonność do pajączków, siniaków i zwiększonego obrzęku łydek w drugiej połowie dnia. Z czasem nogi zaczynają przypominać „filary”, są zdeformowane. Typowe jest nagromadzenie komórek tłuszczowych wokół bioder i pośladków, nie reagujące nawet na skrajne metody odchudzania. Deformacje zawsze kończą się na kostkach, które też częściowo pokrywają się z tkanką tłuszczową. Zmieniona przez lipodemię tkanka tłuszczowa jest bolesna podczas nacisku i dotyku. Odczuwalny jest tzw. rozrywający ból.

foto: The American Society of Plastic Surgeons (źródło)

3 pacjentki z lipodemią różnego typu (źródło).

A – 52-letnia kobieta z obrzękiem typu 3/4, stadium 2.

B- 51-letnia kobieta z obrzękiem typu 3, stadium 2/3. Zwróć uwagę na dużą rozbieżność między górną częścią tułowia pacjenta a otyłością kończyn.

C – 37-letnia kobieta z obrzękiem warg typu 1/2, stadium 3.

Odchudzanie i sport

Zdrowe, nieprzetworzone pokarmy i umiarkowana aktywność fizyczna u większości ludzi (istnieją wyjątki) przyczynia się do poprawy zdrowia i chroni przed tyciem. W przypadku choroby jaką jest lipodemia, odkładanie tłuszczu jest niezależne od stylu życia. Ścisła dieta może doprowadzić do redukcji tkanki tłuszczowej w częściach ciała niezaatakowanych chorobą, czyli najczęściej w górnej części ciała. Dieta może doprowadzić do wystających żeber i niemalże zaniku piersi a tłuszcz z nóg nie zniknie.

Leczenie

Kompresy i masaże

manualny drenaż limfatyczny po którym zakłada się kompres

Liposukcja

tylko w klinice mającej doświadczenie z przeprowadzaniem liposukcji u chorych z lipodemią. Po tej procedurze w skórze może powstać obrzęk ciastowaty któremu może zapobiec odzież kompresyjna. Liposukcja jest operacją i nie należy jej traktować jak zabieg kosmetyczny.

Dieta ketogeniczna

Nie ma dowodów naukowych jakoby dieta ketogeniczna działała u każdego i ma ona swoje konsekwencje. Tak naprawdę udowodniono jedynie, że jest ona dobrym narzędziem w leczeniu padaczki lekoopornej u dzieci. Jednakże, są głosy mówiące, że stan ketozy u niektórych ludzi zmniejsza obrzęk tłuszczowy. Są ku temu konkretne powody i ja je tutaj omówię. Zaznaczam jednak, że należy to wszystko traktować z dużą dozą nieufności.

Hormon Sródbłonkowa Lipaza lipoproteinowa (LPL) i lipaza hormonowrażliwa (HSL)

Zgromadzone w tkance tłuszczowej TG (triacyloglicerole) stanową materiał zapasowy. W okresach międzyposiłkowych są z niej uwalniane do krwi w postaci wolnych kwasów tłuszczowych, skąd są wychwytywane przez inne tkanki. Po spożyciu pokarmu następuje lipogeneza (odkłada się zapas tłuszczu) – przy udziale enzymu LPL. W okresach międzyposiłkowych następuje lipoliza (zapas tłuszczu jest wykorzystywany) – przy udziale lipazy hormonowrażliwej (HSL).

W czystej teorii by lipogeneza miała miejsce potrzebna jest insulina. Przy jej braku aktywowany jest hormon stymulujący rozkład tłuszczu.

Lipazę hormonowrażliwą (HSL)

– stymuluje: glukagon, adrenalina, noradrenalina, ACTH, TSH, wazopresynę

– hamuje: insulina, prostagladyna E, kwas nikotynowy

Insulina umożliwia: transport glukozy do wnętrza adipocytów, aktywność lipazy lipoproteinowej (LPL)

Istnieje podejrzenie, że przy ciągłym niedoborze insuliny hormon LPL który bierze udział w odkładaniu zmienionej chorobowo tkanki tłuszczowej nie będzie produkowany, a stymulowana będzie produkcja hormonu HSL odpowiadającego za rozkład triglicerydów.

Jednak jest to TEORIA.

Podsumownie

Historie chorych najczęściej wskazują na to, że przy ketozie choroba nie postępuje ale też się nie cofa. Jedynym sprawdzonym sposobem na pozbycie się zmienionej chorobowo tkanki tłuszczowej jest jej chirurgiczne usunięcie.